افسردگی چیست و چگونه میتوان به فرد افسرده کمک کرد(1)؟

همه ما گاهی اوقات احساس خستگی ، بدبختی و ناراحتی می کنیم ، این احساسات معمولاً بیش از یک یا دو هفته دوام نمی آورند و چندان با روند زندگی ما تداخل ایجاد نمی کند. گاهی اوقات دلیل خاصی برای آن وجود دارد ، گاهی هم فقط از غم و اندوه ناشی می شود. ما معمولاً خودمان از پس آنها بر می آییم و نیازی به کمک گرفتن از دیگران نداریم. زمانی افراد جدی دارند که :

• احساس افسردگی سریع برطرف نشود .
• به قدری حالشان بد باشد که زندگی روزمره آنها دچار اختلال گردد .

 

حس افسردگی چیست ؟

حس افسردگی به مراتب قوی تر و نامطلوب تر از دوره های کوتاه مدت یأس و ناراحتی است که همه ما گاه و بی گاه با آن مواجه می شویم. معمولاً بسیار طولانی مدت می شود و می تواند روزها ، هفته ها و حتی ماه ها طول بکشد. اغلب افراد مبتلا به افسردگی دارای همه علایم ظاهری لیست شده در اینجا نیستند، ولی اکثراً حداقل 5 یا 6 مورد را دارند. این علایم عبارتند از :

• احساس ناراحتی در بیشتر اوقات، ولی ممکن است در هنگام غروب کمی بهتر شوند .
• از دست دادن توجه و علاقه به زندگی و عدم توانایی در لذت بردن از هر چیز
• تصمیم گیری مشکل تر می شود
• نمی توانند به چیزهایی که دوست دارند بپردازند.
• کاملاً احساس خستگی می کنند .
• احساس بی قراری و اضطراب دارند .
• کم اشتها شده و وزن کم می کنند ( برخی افراد برعکس ، پر اشتها شده و چاق می شوند .)
• 1 تا 2 ساعت طول می کشد تا بخواب روند و زودتر از وقت معمول بیدار می شوند .
• علاقه خود را به فعالیت جنسی از دست می دهند .
• اعتماد به نفس آنها کم می شود .
• احساس بی مصرفی ، بی کفایتی و نا امیدی می کنند .
• از دیگران دوری می کنند .
• تندخو و بد خلق می شوند .
• در اوقات خاصی از روز معمولاً صبح ها حس بدی دارند .
• به فکر خودکشی می افتند .

 

معمولاً ما متوجه نمی شویم که چگونه دچار افسردگی می شویم، زیرا به تدریج در ما ایجاد می شود. ممکن است تصمیم بگیریم با آن مقابله کنیم و خودمان را به خاطر تنبل بودن یا بی اراده بودن سرزنش کنیم. گاهی لازم است دیگران ما را متقاعد کنند که کمک خواستن نشانه ضعف نیست. ممکن است تلاش کنیم برای غلبه بر افسردگی خود به شدت کار و فعالیت کنیم. این امر می تواند ما را به مراتب متأثرتر و فرسوده تر کند ما اغلب به دردهای فیزیکی و جسمی ، سر دردهای مداوم یا بی خوابی توجه نمی کنیم ، گاهی اوقات این نشانه های فیزیکی می توانند علامت اولیه  افسردگی باشد .

 

افسردگی دو قطبی : حدود یک نفر از 15 نفری که دچار افسردگی شدید هستند دوره هایی خواهند داشت که فوق العاده فعال و پرانرژی می شوند این مورد، افسردگی دو قطبی نامیده می شود.

 

مجموعه معتبر روانشناس در کرج در کلینیک روانشناسی دکتر اسلامی

چرا افسردگی اتفاق می افتد؟

برای افسردگی روزمره ای که همه ما گاه به گاه تجربه می کنیم، معمولاً بیش از یک دلیل وجود دارد. این دلایل در افراد مختلف می تواند متفاوت باشند. ممکن است گاهی اوقات کاملاً واضح به نظر برسند و یا بالعکس آشکار به نظر نرسند. این عوامل می توانند یک چیز نا امید کننده و یأس آور باشند یا به خاطر از دست دادن چیزی یا شخصی باشد. اما گاهی اوقات مشخص نیست که چرا احساس افسردگی می کنیم. فقط بی حوصله هستیم، قوز می کنیم، حس غم داریم و انگار که از دنده چپ بلند شده ایم. واقعاً نمی دانیم چرا به هر ترتیب این احساسات می توانند به قدری بد باشند که ما نیاز به کمک داشته باشیم .

رویدادهایی که در زندگی ما رخ می دهند : حس افسردگی بعد از یک رویداد عذاب آور ، مثل سوگواری ، طلاق و یا از دست دادن شغل، طبیعی به نظر می رسد. ممکن است چند هفته یا چند ماه بعد هم به فکر کردن و صحبت کردن راجع به آن رویداد تلخ بپردازیم ولی پس از مدتی این رویداد تلخ را به تدریج می پذیریم و سعی می کنیم که با آن کنار بیاییم ولی عده ای از ما نمی توانیم با آن کنار بیاییم و دچار افسردگی می شویم .

شرایط محیطی: اگر ما تنها باشیم ، دوستی نداشته باشیم ، نگرانی های فکری و جسمی داشته باشیم احتمال ابتلا به افسردگی در ما بیشتر می باشد .

بیماری جسمی : اغلب افسردگی وقتی بروز می کند که ما از نظر فیزیکی بیمار باشیم. این امر نه تنها برای بیماری های تهدید کننده زندگی مثل سرطان و بیماری قلبی صادق است بلکه در مورد بیماری های مزمن مثل آرتروز یا برونشیت نیز صدق می کند . جوانترها ممکن است بعد از ابتلا به عفونتهای ویروسی مثل سرماخوردگی ، آنفولانزا یا تب غده ای دچار افسردگی شوند .

شخصیت: هر کسی می تواند افسرده شود ولی عده ای از ما به نظر بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی هستیم این امر ممکن است به علت خصوصیات خاص بدن ما به علت تجارب اولیه در زندگی مان یا هر دو باشد .

الکل و سایر مواد اعتیاد آور : بسیاری از افرادی که به الکل و یا سایر مواد وابسته هستند دچار افسردگی می شوند. معلوم نیست اول کدام یک در شخص بروز می کند مصرف مواد یا افسردگی .

جنسیت : زنان بیشتر از مردان مستعد افسردگی هستند .

ژن ها : افسردگی می تواند به صورت خانوادگی باشد اگر یکی از والدین شما شدیداً افسرده باشد شما 8 برابر بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی هستید .

آیا ابتلا به افسردگی شکلی از ضعف است ؟ ممکن است از دید دیگران اینطور به نظر برسد که شخص افسرده خودش خواسته باشد ولی حقیقت این است که افسردگی نوعی از بیماری است که می تواند برای اکثر افراد اتفاق بیافتد و به هیچ عنوان نشانه ضعف نیست، حتی اشخاص قدرتمند نیز می توانند دچار افسردگی شدید شوند .

کلینیک روانشناسی دکتر اسلامی مرکز مشاوره روانشناسی در کرج با مشاوران تخصصی در مرکز کرج

چگونه می توانید به خودتان کمک کنید :

احساساتتان را برای خودتان نگه ندارید : اگر خبر بدی شنیده اید یا ناراحتی عمده ای داشته اید ، سعی کنید به کسی که با شما نزدیک است بگویید و به او بگویید چه حسی دارید. این اغلب به رفع ناراحتی کمک می کند. در مورد آن با کسی حرف بزنید این بخشی از مسیر طبیعی التیام بخشی ذهن است .

کاری انجام دهید : برای ورزش از خانه بیرون بروید، اگر شده حتی برای پیاده روی ، این امر به شما کمک می کند تناسب فیزیکی خود را حفظ کرده و بهتر بخوابید. ممکن است حس کنید قادر به کار کردن نیستید ولی بهتر است تلاش کنید و فعال بمانید . این فعالیت می تواند کار منزل باشد، آن را خودتان انجام دهید ( حتی با انجام کارهای ساده مثل تعویض یک لامپ ). فعالیت و انجام کارها می تواند به ذهن شما کمک کند از افکار دردناکی که شما را افسرده تر می کنند فارغ شوید.

خوب بخورید : سعی کنید خوب بخورید ، وعده غذای متوازنی داشته باشید ولو اینکه ممکن است تمایل به غذا نداشته باشید، سبزیجات و میوه جات تازه بسیار مفیدند. افسردگی می تواند وزن شما را کم کند و باعث کمبود ویتامین ها شود که باعث تشدید روند افسردگی می شود .

بخوابید : سعی کنید نگرانی در مورد مشکل خوابیدن به خود راه ندهید . گوش دادن به رادیو یا تماشای تلویزیوندر حالیکه دراز کشیده اید یا بدنتان درحال استراحت است می تواند کمک زیادی بکند. حتی اگر نتوانید بخوابید، می توانید ذهنتان را به این روش مشغول کنید ، به این طریق کمتر حس اضطراب داشته و خوابیدن برایتان ساده تر می شود .

علت را پیدا کنید : اگر فکر می کنید می دانید چه چیزی باعث افسردگی شما است نوشتن آن و بررسی راه هایی که می تواند به حل آن کمک کند مفید خواهد بود .

امیدوار باشید : به خاطر داشته باشید که :

• شما تجربه ای را پشت سر می گذارید که عده زیادی سپری کرده اند .

برخلاف بسیاری از داروها شما اثر ضد افسردگی ها را به سرعت حس نمی کنید. اغلب افراد برای 2 یا 3 هفته اول، هیچ بهبودی در خلق و خوی خود مشاهده نمی کنند، گرچه برخی مشکلات دیگر ممکن است با سرعت بیشتری بهبود یابند. مثلاً افراد اشاره می کنند که بهتر می خوابند و اضطراب شان کم می شود .

ضد افسردگی ها چگونه عمل می کنند؟ مغز از میلیون ها سلول ساخته می شود که پیامها را با استفاده از مقادیر انبوهی اجزای شیمیایی موسوم به انتقال دهنده های عصبی به یکدیگر منتقل می کنند. بیش از یکصد نوع ماده شیمیایی مختلف در قسمتهای مختلف مغز فعال هستند . در افسردگی  دونوع از این انتقال دهنده های عصبی نقش مهمتری دارند که عبارتند از : سروتونین و نورآدرنالین . ضد افسردگی ها مقادیر این دو ماده شیمیایی را در قسمتهای انتهایی عصب افزایش می دهند و بنابراین عملکرد بخش هایی از مغز را که از سروتین و نورآدرنالین استفاده می کنند تقویت می کنند.

مشکلات توأم با ضد افسردگی ها : کاربرد همه داروها علاوه بر منافع عمده ای که دارند ممکن است عوارضی هم داشته باشد که این عوارض الزاماً در تمامی افراد ظاهر نمی شود و اگر هم بروز پیدا کنند همیشه خطرناک یا جدی نیستند و معمولاً ملایم بوده و با ادامه درمان به تدریج کاهش می یابند و پزشک زمانی داروها را تجویز می کند که منافع آنها بسیار بیشتر از عوارض شان باشد . اگر بیماری با عوارض دارو مواجه شود میبایست با پزشک خود مشورت نماید برای حذف یا تخفیف عوارض دارویی پزشک راه حل هایی را می شناسد که در اختیار بیمار قرار می دهد ضد افسردگی های جدیدتر مثل فلوکستین ، سیتالوپرام و سرترالین و پاروکستین و  … ممکن است در ابتدا کمی احساس تهوع به شما بدهند و برای مدت کوتاهی احساس اضطراب کنید . ضد افسردگی های قدیمی تر مثل آمی تریپتریلین ، نورتریپتلین و ایمی  پرامین و دزيپرامین و …. می توانند باعث خشکی دهان و یبوست شوند. پزشک شما معمولاً توصیه به ادامه درمان می کند مگر اینکه عوارض دارویی بسیار شدید باشند .

همانند هر گروهی از داروها ، ضد افسردگی های مختلف نیز اثرات مختلفی دارند . پزشک شما می تواند درباره عوارض و اثرات داروها اطلاعاتی به شما بدهد و مشتاق است درباره هر آنچه شما را نگران می کند بداند . بعضی از این داروها باعث احساس گیجی و خواب آلودگی می شوند که معمولاً در شب تجویز می شوند ، بنابراین به نوعی می تواند به شما کمک کند بهتر بخوابید. هر چند اگر در طی روز احساس خواب آلودگی می کنید باید از رانندگی و یا کار با ماشین آلات خودداری کنید . مصرف این قرص ها احتیاج به رعایت الگوی غذایی خاصی ندارد و شما نیز می توانید از رژیم غذایی معمول خود استفاده کنید ( اگر در مواردی نیاز به رعایت رژیم غذایی خاصی باشد پزشک به شما خواهد گفت . ) این قرص ها تداخل دارویی با مسکن ها ، آنتی بیوتیک ها یا قرص های ضد بارداری ندارند .

اگر قرص ها موثر باشند برای حداقل 4 ماه بعد از احساس بهبودی نیز تجویز خواهند شد. اگر افسردگی شما شدید باشد احتمالاً نیاز به مصرف داروی ضد افسردگی برای مدت 6 الی 9 ماه خواهد بود، اگر این اولین تجربه افسردگی شما نباشد ممکن است نیاز باشد برای مدت بیشتری قرص بخورید وقتی زمان قطع آن برسد باید به تدریج و تحت نظر پزشکتان قرص ها را کم و سپس قطع کنید .

اغلب افراد نگرانند که ضد افسردگی ها اعتیاد آور باشند در حالیکه اینطور نیست ولی شما ممکن است علایمی را در صورت قطع ناگهانی ضد افسردگی ها تجربه کنید که می تواند شامل اضطراب ، اسهال یا کابوس باشد . این امر می تواند تقریباً همواره با کاهش آهسته دوز آنها قبل از توقف کامل دارو ، قابل اجتناب باشد. بر خلاف داروهایی اعتیاد آور درمورد داروهای ضد افسردگی نیاز به افزایش مقدار دوز برای دستیابی به همان اثر نخواهید داشت و هیچ وقت اعتیاد به مصرف آنها پیدا نخواهید کرد .

• شما به تدریج این دوره را پشت سر می گذارید ، گر چه ممکن است باور این موضوع برایتان مشکل باشد .
• افسردگی می تواند تجربه مفیدی باشد می تواند شما را به شخصی سر سخت تر و قوی تر بدل کند که می توانید وضعیت ها و روابط افراد را شفاف تر ببینید و درک بهتری از روابط بین افراد داشته باشید و شما ممکن است قادر به اخذ تصمیمات و تغییرات مهمی در زندگی خود باشید که قبلاً از آن اجتناب می کردید.

کلینیک دکتر اسلامی اولین مرکز مشاوره خانواده در کرج با امکان مشاوره تلفنی و حضوری