آثار و نتایج زیانبار و مخرب فردی، اجتماعی و فرهنگی سوءمصرف، وابستگی و اعتیاد به مواد سبب شده است تا بیماران سوءمصرف مواد و کادر درمانی جامعه برای پیشگیری، ترک و جلوگیری از عود مصرف مواد اقدام کنند. بر این اساس، متخصصان بهداشتی و موسسات آموزشی و درمانی نظریه ها، مدل ها، راهکارها و فنون مختلفی را در پیشگیری و درمان سوءمصرف مواد و پیشگیری از عود، ابداع و تجربه کرده اند. بخش عمده یی از پروسه ی درمانی این بیماران به بحث آموزش روانی مربوط می شود، شناخت علائم بيماري و آگاهي از شرايطي كه احتمال عود و يا لغزش را بالا مي برند. بیمار مبتلا به اعتیاد معمولا از انواع اختلالات همراه همچون افسردگی، اضطراب، اختلالات شخصیتی و سایر اختلالات روانپزشکی رنج می برند لذا درمان این اختلالات نیز به تسریع قطع وابستگی به مواد در این بیماران کمک شایان توجهی می کند. در رواندرمانی تاکید بر حل تعارض های روانشناختی، خانوادگی، دوستان و همچنین آموزش مهارت های زندگی و سازگاری هر چه بیشتر فرد با جامعه می باشد.